HISTORIA PARAFII I KOŚCIOŁA W JANOWCU –  KALENDARIUM

Ok. 1120 r. – pierwszy, modrzewiowy kościółek w Serokomli pod wezwaniem Św. Małgorzaty Panny i Męczenniczki;
Ok. 1350 r. – murowany kościół gotycki, jednonawowy w Serokomli wzniesiony przez biskupa krakowskiego z rodu Porajów, Bodzantę z Janikowa;
Od ok. 1545 – 1553 r. – budowa nowego kościoła przez Piotra Firleja właściciela Janowca. Wzniesiono wówczas nową, obszerną nawę i prezbiterium obok starego kościoła;
Od 1526 – 1553 r. – kaplica szpitalna pod wezwaniem Św. Trójcy – budynek drewniany, orientowany – fundacji Piotra Firleja;
Od 1554 – 1585 r. – kontynuowanie budowy kościoła parafialnego przez Andrzeja Firleja;
0d 1559 – 1588 r. – zbór kalwiński w nowo zbudowanym kościele. Niewykończoną część świątyni, kalwin Andrzej Firlej przekazał protestantom, stary zaś kościół pozostał katolicki;
Ok. 1587 r. – późnorenesansowy nagrobek Andrzeja Firleja i jego żony Barbary ze Szreńskich, dzieło wybitnego florenckiego rzeźbiarza Santi Gucciego, nadwornego artysty królów: Zygmunta Augusta i Stefana Batorego;
Od 1585 – 1600 r. – gruntowna przebudowa kościoła z fundacji Stanisława Tarło i jego żony Barbary z Dulskich. Ujednolicono przestrzeń kościoła – połączono dotychczas odrębne wnętrza starej i nowej części, przez co stary kościół stał się boczną nawą, nazwaną z czasem kaplicą Św. Anny. Dobudowano wieżę kościelną;
• 1594 r. – założenie kościelnych ksiąg metrykalnych (ks. Wojciech ze Żnina);
• 1598 r. – poźnorenesansowa, kamienna chrzcielnica z warsztatu rzeźbiarskiego Santi Gucciego;
• 1599 r. – kościół ponownie erygowany i przywrócony katolikom;
• 16 maja 1604 r.– konsekracja połączonego kościoła przez biskupa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego. Kościół został dedykowany Świętym Stanisławowi i Małgorzacie.
• Ok.1610 r. – dekoracja sztukatorska sklepienia prezbiterium, w typie tzw. lubelsko-kaliskim, autorstwa Jakuba Balina – wybitnego architekta włoskiego pochodzenia, działającego na ziemiach polskich;
• 1610 r. – odnowienie fundacji szpitalnej na gruncie pierwotnej, firlejowskiej przez Barbarę z Dulskich Tarłowej, dziedziczkę Janowca, wdowę po Stanisławie Tarło;
• 1613 r. – budowa murowanego, jednonawowego kościoła szpitalnego pod wezwaniem Św. Trójcy i Św. Cecylii – fundacji Barbary Tarło. Kościół posiadał 3 ołtarze: Wielki Ołtarz pod wezw. Św. Trójcy, ołtarze boczne: Św. Cecyli i Św. Walentego;
• 1614 r. – konsekracja kościoła szpitalnego przez biskupa bakowskiego Waleriana Lubienieckiego;
• 1614 r. – budowa murowanej, piętrowej plebanii fundacji ks. Wawrzyńca Beklewskiego;
• 1625 r. – ołtarz Chrystusa na krzyżu (nawa główna) – fundacji ks. Wawrzyńca Beklewskiego;
• 1670 r. – utworzenie bractwa Św. Anny przy kościele parafialnym (ks. Majcher Rutowski);
• 1675 r. – wielki dzwon ufundowany przez Barbarą z Tarłów ks. Lubomirską wdowę po Jerzym Sebastianie ks. Lubomirskim;
• Ok.1690 r. – barokowy ołtarz główny w prezbiterium kościoła wg projektu Tylmana z Gameren, z obrazem NMP (1715 r.) autorstwa Jana Pękowskiego – fundacji Jerzego Dominika ks. Lubomirskiego;
• Ok. 1718 r. – późnobarokowy ołtarz boczny św. Antoniego Padewskiego z obrazem (1711 r.) autorstwa Michelangela Palloniego- fundacji Jerzego Dominika ks. Lubomirskiego, wykonany w puławskim warsztacie Jana Eliasza i Henryka Hoffmanów;
• 1718 r. – murowany budynek szpitala o 4 izbach, przy kościele Św. Trójcy – fundacji Jerzego Dominika ks. Lubomirskiego;
• Ok. 1720 r. – barokowa dekoracja rzeźbiarska nastawy ołtarzowej i pełne rzeźby świętych Wojciecha i Stanisława biskupa – fundacji Jerzego Dominika ks. Lubomirskiego;
• Ok. 1730 r. – późnobarokowy ołtarz boczny św. Stanisława Szczepanowskiego, biskupa z obrazem (1730-1750) autorstwa Szymona Czechowicza – fundacji Jerzego Dominika ks. Lubomirskiego, wykonany w puławskim warsztacie Jana Eliasza i Henryka Hoffmanów;
• Poł. XVIII w. – rokokowy ołtarz boczny (w nawie głównej) z mensą i figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej;
• II poł. XVIII w. – klasycystyczny ołtarz Św. Anny (w kaplicy Św. Anny) z obrazem Św. Anny – autorstwa Ignacego Molitara – fundacji bractwa Św. Anny;
• Przełom XVIII-XIX w. – ołtarz boczny (w prezbiterium) Św. Tekli z obrazem Św. Tekli autorstwa Jana Piotra Norblina i obrazem Św. Piotra. Nastawa ołtarzowa wcześniejsza, z 1 poł. XVII w.
• 1776 r. – wcielenie prepozytury szpitalnej do kościoła parafialnego przez Jerzego Marcina ks. Lubomirskiego;
• 1790 r. – bulla Papieża Piusa VI na odpusty: św. Stanisława, św. Małgorzaty i św. Tekli (ks. Piotr Makarowicz);
• Ok. 1808 r. – utworzenie cmentarza grzebalnego na zachód, z dala od kościoła (ks. Stanisław Piotrowski);
• Ok. 1850 – 1853 r. – pożar domu szpitalnego, domu prepozytów i zabudowań gospodarczych przy kościele Św. Cecylii. Przeniesienie szpitala do kościoła Św. Cecylii (ks. Wojciech Brzuchnalski);
• 1867 r. – ołtarz św. Małgorzaty (w kaplicy Św. Anny) z obrazem Św. Małgorzaty autorstwa Aleksandra Malinowskiego – fundacji bractwa św. Anny;
• 1875 r. – ołtarz boczny w nawie głównej św. Jana Nepomucena z obrazem autorstwa I. Chrościckiego – fundacji Jacentego Makucha z Janowic;
• 1893 r. – budowa kościoła w Łagowie – fundacji Teofili i Floriana Pieniążków – dziedziców Łagowa. Otrzymał nazwę i prawa kościoła filialnego w Janowcu (ks. Seweryn Moczydłowski);
• 1893-1900 r. – budowa kostnicy na cmentarzu przykościelnym (ks. Stanisław Bernatowicz);
• Ok. 1902 r. – zburzenie resztek murów kościoła szpitalnego św. Cecylii (ks. Henryk Radomiński);
• 1915 r.– w wyniku działań wojennych (I wojna światowa) kościół uległ częściowemu spaleniu;
• 1925 – 1926 r. – budowa drewnianego kościoła w Przyłęku (ks. Gabriel Czerwiński);
• 1934 r. – zakup nowych organów do kościoła parafialnego (ks. Stanisław Dudziński);
• 1945 – 1951 r. – generalny remont kościoła po zniszczeniach wojennych (II wojna światowa) (ks. Wincenty Lesiak, ks. Jan Piechota);
• 1958 r.- budowa murowanego kościoła w Przyłęku (ks. Julian Dusiński);
• 1959 – 1964 r. – generalny remont kościoła parafialnego zewnątrz i wewnątrz. Założenie instalacji elektrycznej w kościele. Prace konserwatorskie ołtarzy (ks. Juliusz Chyżewski);
• 1972 r. – pożar głównego ołtarza w prezbiterium, w tym samym roku rekonstrukcja ołtarza z nowym obrazem Matki Boskiej Matki Kościoła -1973 (ks. Zdzisław Kalinowski);
• 1973 r. – kradzież barokowej monstrancji i zabytkowych ornatów (ks. Zdzisław Kalinowski);
• 1975 r. – ołtarz posoborowy w stylu neobarokowym umożliwiający kapłanowi odprawianie Mszy świętej „twarzą do ludu” (ks. Zdzisław Kalinowski);
• 1977 – 1978 r. – odnowienie elewacji kościoła parafialnego (ks. Zdzisław Kalinowski);
• 1991 r. – powiększenie cmentarza grzebalnego o 1,5ha (ks. Marian Misiak);
• 1992 r. – malowanie wnętrza kościoła (ks. Marian Misiak);
• 1994 r. – budowa parkingu przy cmentarzu grzebalnym (ks. Marian Misiak);
• 1998 r. – budowa kaplicy Miłosierdzia Bożego w Lucimii (ks. Marian Misiak);
• 2003 r. – generalny remont kostnicy (domu przedpogrzebowego) (ks. Janusz Socha);
• 2003 – 2006 r. – prace renowacyjne w kościele parafialnym – odnowienie ołtarzy, wymiana dachówki na całym kościele, odnowiono i pomalowano wnętrze całego kościoła, zostało założone odwodnienie kościoła, utwardzono kostką otoczenie kościoła i plebanii, wykonano nowe ławki w kościele, przeprowadzono generalny remont organów, pomalowano elewację świątyni nawiązując do oryginalnej kolorystyki z XVII w. (ks. Janusz Socha);
• 2010 r. – budowa chodników na cmentarzu grzebalnym (ks. Janusz Socha);
• 2014 r. – budowa domu parafialnego (w miejscu zabudowań gospodarczych) (ks. Janusz Socha).

ARCHITEKTURA KOŚCIOŁA

Kościół późnorenesansowy z gotyckimi pozostałościami (kaplica św. Anny, zach. część zakrystii). Orientowany. Murowany z kamienia i cegły, tynkowany. Złożony z czteroprzęsłowej nawy i węższego, czworobocznego, dwuprzęsłowego prezbiterium. Pod prezbiterium sklepiona krypta. Przy prezbiterium od płn. zakrystia złożona z części zach.(starszej, gotyckiej z XIV w.) i części wsch. (nowszej z XVI w.). Wzdłuż nawy głównej od płn. trójprzęsłowa kaplica Św. Anny (gotycka z XIV w.). W licu fasady kościoła od zach. kwadratowa, czterokondygnacyjna wieża ( koniec XVI w.). Od płn. małe sklepione przybudówki: kruchta przy kaplicy Św. Anny i kruchta – ogrójec przy zakrystii. W kaplicy Św. Anny od płn. ściana z wydatnymi filarami przyściennymi (dawne szkarpy zewnętrzne gotyckiego kościoła). Skrajne przęsła kaplicy Św. Anny otwarte do nawy głównej arkadami. Nawa główna: tęcza okrągłołukowa, sklepienie kolebkowe z lunetami , z dekoracją stiukową (ok. 1600r.) w formie cienkich, gładkich żeber ze zwornikami. Spływy sklepienia wsparte na konsolach w formie uskrzydlonych główek aniołków. W prezbiterium: dekoracja sztukatorska w typie lubelsko- kaliskim (ok. 1600- 1615 r.) z bogato zdobionymi wałkami oraz główkami aniołków, rozetami i gwiazdkami. Zakrystia : sklepiona kolebkowo i kolebkowo- krzyżowo ze zwornikiem (ok. 1585 -1590r.). Chór muzyczny: trójprzęsłowy, wsparty na kolumnach jońskich połączonych arkadami, podsklepiony kolebką krzyżową (ok. 1600 r.). Kaplica Św. Anny: od zach. wejście na wieżę i chór muzyczny podsklepiony kolebką z lunetami, wsparte na jońskiej kolumnie (ok. 1600r.). Elewacja kościoła: od płd. wsparta szkarpami uskokowymi, analogicznie od wsch. szkarpa na osi prezbiterium. Okna: wąskie, zamknięte półkoliście; okno na osi fasady zach. w boniowanym obramowaniu, z motywem rautów. Dachy kościoła: dwuspadowe, ujęte w wysokie, trzykondygnacjowe szczyty, rozczłonowane blendami arkadowymi, z osowatymi spływami i sterczynkami. Murowana wieżyczka na sygnaturkę (pocz. XVII w). Wieża: czterokondygnacyjna, z wyodrębnionymi gzymsami w tynku, naroża i okrągłe okna drugiej i trzeciej kondygnacji w obramieniach boniowanych; w najwyższej kondygnacji bliźnie, arkadowe przeźrocza z kolumienkami, w obramowaniach boniowanych z motywami rautów. Portale: dwa najstarsze gotyckie, kamienne, ostrołukowe, profilowane (XIV w.) do kaplicy Św. Anny- od zach. (w przyziemiu wieży) i od płn. do kruchty. W murze cmentarza przykościelnego 3 murowane bramki, późnorenesansowe (ok.1600 r.), z dekoracyjnymi zwieńczeniami attykowo- sterczynowymi. Zach. i wsch. oszkarpowane, płn. zamurowana.

Kalendarium i opis architektoniczny zestawił Roman Szymański

Wirtualna wycieczka Skip to content